Món xôi chay hàng ngày lạnh của người dân miền Bắc hản là món xôi sắn mỡ hành. Có nguồn gốc từ vùng Tây Bắc với cách làm cầu kì bằng chõ gỗ. Nay đã phổ biến hơn với cách nấu xôi sắn ngon bằng chõ đồ xôi kim loại. Cùng ẩm thực độc hay xem qua nhé.
Xôi sắn – Đặc sản Tây Bắc
Đây là món ăn của người dân Thái vùng Tây Bắc. Sắn bà con đào từ nương về bóc vỏ, rửa sạch rồi nạo thành từng sợi nhỏ trộn lẫn với gạo nếp cho vào chõ đồ lên.
Đồ xôi dẻo, nắm tay không dính, lâu thiu, bà con không dùng các loại chõ sành, chõ kim loại vì có nhược điểm thường gây ra “ướt xôi” không ngấm nước.
Cái chõ này được làm bằng những khúc gỗ có đường kính nhỏ, gỗ mềm đem về cắt khúc, đục rỗng giữa, tạo dáng đẹp như một đài hoa, thon nhỏ từ dưới lên trên, đáy chõ có hai thanh tre nhỏ để đặt tấm đan thưa đỡ gạo khi cho gạo vào chõ xôi. Phần chõ lại được đặt trên một cái ninh đồng, thay cho nồi. Dùng loại chõ gỗ có ưu điểm gỗ hút hơi nước lên, xôi chín dẻo, khô.
Ăn xôi sắn chấm với muối ớt rất ngon: gạo nếp đậm ngọt, sắn bùi, muối mặn, ớt cay rất lạ miệng, ăn chỉ thấy no, không biết chán. Loại xôi sắn từ lâu được coi như một món ăn truyền thống kết tỉnh được nét đẹp văn hóa từ bộ đỗ xôi: chõ gỗ, ninh đồng và cách chế biến gạo nếp với sắn nạo của dân tộc Thái Tây Bắc. Đến nay xôi sắn vẫn là món “cơm” chủ lực của các gia đình.
3 cách nấu xôi sắn ngon
Xôi sắn mỡ hành
Dụng cụ
Nguyên liệu
- 300 g sắn (khoảng 1 củ)
- thịt mỡ (tùy ý)
- 500 g gạo nếp
- hành lá
- hành khô
- lạp xưởng (ăn kèm)
Cách làm
Sơ chế
- Sắn bóc vỏ, rửa sạch, cắt dọc để bỏ hết phần xơ, thái miếng nhỏ bằng đốt ngón tay cái để khi nấu sắn nhanh mềm.
- Nếu có điều kiện ngâm gạo nếp với nước sạch từ 4-6 tiếng. Tương tự, để thải độc của sắn, ta ngâm sắn với nước vo gạo ở trên cũng từ 4-6 tiếng.
- Lạp xưởng thái nhỏ bằng đốt ngón tay. Thịt mỡ bỏ bì thái nhỏ. Hành khô bóc vỏ, thái lát mỏng. Hành xanh thái nhỏ để sẵn.
Chế biến
- Xả gạo nếp và sắn bằng nước sạch, để ráo. Trộn gạo nếp với sắn bằng 1 thìa muối rồi xóc đều.
- Chuẩn bị chảo để lửa ở nhiệt độ vừa. Rán thịt mỡ, đến khi thành tóp mỡ thì vớt ra. Để dầu ( từ mỡ ) lại, phi tiếp hành khô. Nếu ăn lạp xưởng thì làm tương tự để rán lạp xưởng.
- Phần mỡ còn lại đang sôi bạn cho hành lá thái nhỏ và 1 thìa nước mắm ngon, rồi trút phần tóp mỡ đảo nhanh và tắt bếp luôn.
Nấu xôi sắn
- Cho) hấp chín mềm, hoặc cho vào nồi cơm điện ( xem video để tham khảo cách nấu bằng nồi cơm điện ) nấu như bình thường.
Video hướng dẫn
Ghi chú
Dinh dưỡng
Xem thêm cách nấu xôi gấc
Xôi sắn ngọt chay
Dụng cụ
Nguyên liệu
- 2 củ sắn (vừa)
- 500 g gạo nếp (loại ngon, đề xuất gạo nếp cái hoa vàng)
- 1 bát nhỏ dừa nạo (sợi)
- lạc rang
- vừng rang
- nước cốt dừa
Cách làm
Sơ chế
- Chuẩn bị củ sắn. Lột và và băm thành những miếng nhỏ ( to cỡ đốt ngon tay ). Sau đó ngâm với nước muối loãng khoảng 4-5 tiếng. Nhớ chắt nước thay bỏ vài lân đề thải độc của sắn.
- Vo sạch gạo nếp và ngâm ít nhất 5 tiếng.
Nấu xôi bằng nồi cơm điện
- Bỏ gạo nếp ( đã ngâm ít nhất 5 tiếng ) và sắn vào nồi cơm điện. Đong khoảng 100ml nước vào, bật chế độ nấu cơm tự động là được.
- Nếu dùng nồi cơm điện kiểu cũ, không ngâm gạo nếp, lượng nước cho vào chỉ trên mặt gạo khoảng 1/2 cm, nhiều quá sẽ nhão, ít hơn cơm nếp sẽ bị sượng ở bề mặt.
Nấu xôi bằng chõ
- Vớt gạo và sắn ra rổ để ráo nước. Sau đó trộn lẫn vào nhau với 1 thìa cà phê muối sạch rồi cho vào chõ hấp, đồ trong khoảng nửa giờ là xôi chín.
Thưởng thức
- Sau khi xôi chín, rưới nước cốt dừa, dừa nạo sợi, 2 thìa đường vào chõ xôi, đảo đều rồi đun trên bếp vài phút nữa. Khi ăn, đơm xôi vào đĩa, rắc lạc, vừng, dừa nạo lên trên là có thể thưởng thức ngay.
Video hướng dẫn
Ghi chú
Dinh dưỡng
- Xôi khúc cũng là món ăn sáng rất ngon
Cách nấu xôi sắn truyền thống Tây Bắc
Cách nấu của người dân tộc Thái chính gốc Tây Bắc. Nếu không có chõ gỗ có thể thay bằng đồ xôi kim loại.
Nguyên liệu:
- 1 kg gạo nếp
- 5 kg sắn (củ khoai mì) nạo
- Gia vị: muối, ớt, bột nêm .
Thực hiện:
- Ngâm nếp và sắn nạo cho mềm. Đổ ra cho ráo nước, sóc muối, cho vào chõ đồ 40 phút.
- Khi xôi chín bà con đổ xôi ra mâm, dàn mỏng dùng quạt, quạt cho xôi nguội nhanh. Rồi cho xôi vào các “giỏ” đan bằng mây có nắp đậy, có quai treo lên cột nhà. Đến bữa đem ra dùng hoặc đem đi làm nương ăn rất tiện. Thức ăn chỉ cần lả gói muối ớt, hoặc con cá nướng.
Cách chọn sắn (khoai mì) ngon nấu xôi dẻo thơm
Để chọn sắn ngon để nấu xôi, bạn có thể thực hiện theo những bước sau đây:
- Chọn sắn có vỏ mịn, không có vết thâm đen hay trầy xước. Sắn có vỏ đẹp thường cho chất lượng tốt hơn.
- Chọn sắn có hình dáng đẹp và toàn vẹn. Sắn tròn và đều kích thước sẽ cho xôi dẻo hơn.
- Chọn sắn còn tươi mới, không bị khô hay có dấu hiệu mốc meo. Bạn có thể kiểm tra bằng cách cầm sắn lên và đập nhẹ vào bề mặt. Nếu thấy tiếng kêu vang và sắn còn chắc thì chứng tỏ nó còn tươi
Trên đây là các cách nấu xôi săn théo kiểu truyền thống và hiện đại, từ chay tới mặn, từ ngọt tới đậm đà. Mong rằng bạn sẽ chọn cách phù hợp cho bản thân và có bữa ăn ngon cùng gia đình.